BAYAK

Bayak- Kado' ale' dau tekena' ngan mitos de' lepo' ilu Badeng nekena' ngan un kaitan ngan baya'. Baya' de' lepo' ilu tisen jane baya' pote', baya' utun, ngan kelayan baya'. Un sik gaban de' kine jane baya' de' du ngulung. Kado' ale' baya' de' ida bgulung ki. Seregip teka' le ngimet baya' oman, nyelo' ngan mengkey kelonan. Kado' sik gaban de' ida na' ke' nting, tapi, nta un ca gaban de' un kaitan ngan lepo' ilu. Baya' je' ake' man ja jane ca baya mucuk ntung. Dado' ngan timai sik pak ja. Dau re keja, buaya katak. Nta dau bayak ji oman daging. Oman tumbuhan ngan atuk tua' le bayak ji. Un gaban je' kedua ja, jane bayak kelayan je oman daging. Je' te' sada lan jane gaban bayak utun. Nta un eko bayak jin. mepot sik utun ja.

Boka le nyepole' ke' tekena', baya jane tenoyan oban dua re pade' nepecau pelawat songai. je' seken labo' ke' songai tepa nepecau pelawat songai ja. Je' sadin jadi lencau ngan je' seken noyan baya'. Ja dau tekena' le Badeng. Nta le tisen tekena' ja lan atau cuma tekena' tua' le. Ngan meka petekena de' bada' du jadi batu. Nta le oba' ke mempertikai mitos atau legenda di. Tapi un je' menarik minat e' ki, jane kaitan le ngan tekena' ji. Tadin tai lepo' ilu pokey ke' data Kakus bekading re, kado' ale' baya' du ta'an. Kado' pe de' ngeleting ke' tu'un. Pabe' bayak pote' pe un. Ading re, ake' nta tisen, sebarang tai neset mita atuk, lepa ja, ida bada' un du ta'an bayak ka. Jadi nta teka' le makang ke neset. Malap baya' metak ilu. Un pe de' tego' bayak tekoleng ke' pokat re. Un pe palai de' bada' ida mesau tejalak re pentang ke' bayak. Macam macam cerita ilu ngening. Un di lan ta'in. Nta pe' tisen. Mutu ke' de' lata' ke' Data Kakus. ida tisen mung di.

lepa' majan ne lepo' ilu ka, puji Tuhan, nta un kes kes de' melibatkan bayak. Sedangkan ke aba' ne,..nyeng ke' long Kakus, kado' kes bayak oman lepo' du. Ke' tubau, ke' Kakus lepo' impan, un kes bayak oman ida. Jadi ake' ngio' tai ke lan pe teka' tekena' ji. Ja dau le ngio' tua' le ja. Tiga mutu ke' de' lata' pe ji. Jale tisen pengelelan tekena' ji.

Boka le na'at secara saintifik, bayak jane dalem kategori kabuk, takang, ngan yu tene ngadan cen jidai,..je' oman patai asu,..oba' oman asu lepong jidai......nta nawai ngadan cen ja. Jadi bayak senteng neset majan ngan pelemet dalem songai majan. Ngan bayak nai ngetau ke' ait sada bai ngepana osa re lepa re pelemet dalem songai.

Kine ida un juan sin bayak,..nta teka' le metek koman sin bayak ji...oban nta pe' oba' oman kabuk...ca liwai pe' ten teka' sin kabuk...